"Ix-xogħol għandu jgħin lill-ħaddiem biex jgħix u mhux jgħix għax-xogħol" - Josef Bugeja

F’dinja tax-xogħol li kontinwament qed tinbidel, jinħtieġ li jinstab bilanċ bejn dak li hu mistenni mill-ħaddiema u dawk li huma l-aspirazzjonijiet tal-istess ħaddiema. Illum mhuwiex biżżejjed li tgħid li ksibt kundizzjonijiet tajba fuq il-postijiet tax-xogħol, iżda sar ferm aktar importanti li tara li l-kundizzjonijiet tax-xogħol iwasslu għall-impjiegi ta’ kwalità. “Nemmen li l-missjoni tiegħi hija li nara li fis-soċjetà tagħna, f’dinja li hija maħkuma mill-kilba għall-akkumulu ta’ kapital, il-ħaddiema jkollhom impjiegi ta’ kwalità li li jgħinuhom jgħixu b’mod ġust u dinjituż. Ix-xogħol għandu jgħin lill-ħaddiem biex jgħix, u mhux bil-kontra fejn il-ħaddiem jgħix biex jaħdem.” Din hija l-fehma ta’ Josef Bugeja li sa minn Ottubru 2015 qed jokkupa l-kariga ta’ Segretarju Ġenerali tal-akbar għada tal-ħaddiema f’Malta, il-General Workers’ Union.

Imwieled fl-1968, Bugeja daħal fid-dinja tax-xogħol bħala ‘machine setter’ mal-kumpanija SGS illum magħrufa bħala ST Microelectronics qabel ma beda jaħdem bħala pustier fejn minn hemm laħaq ‘counter administrator’. Huwa mill-ewwel impjieg kien membru fi ħdan il-General Workers’ Union iżda wara li beda jaħdem mal-Maltapost li huwa beda l-karriera trejdunjonistika tiegħu, fejn matul is-snin baqa’ tiela l-iskaluni tat-tmexxija bħala Junior Secretary, Segretarju ta’ Taqsima, Deputat Segretarju Ġenerali u Segretarju Ġenerali Designate qabel ma’ fit-8 ta’ Ottubru 2015 kien maħtur fl-ogħla kariga ta’ Segretarju Ġenerali.

Bugeja beda biex qalilna li minkejja li f’dawn il-15-il sena tela’ minn kariga għal oħra fi ħdan l-Union iħoss li fil-fond ta’ qalbu huwa għadu ‘shop steward’. Jgħid li “l-iktar mument li nieħu pjaċir huwa meta niltaqa’ mal-ħaddiema. Il-kuntatt mal-ħaddiema ma nibdlu ma’ xejn”.

Bugeja qalilna li l-fatt li titla’ skaluna skaluna tagħtik ċertu vantaġġi għax tkun taf x’qed iħossu l-ħaddiema u tisa’ turi empatija magħhom għal dak li jkunu għaddejjin minnu.

Mistoqsi jekk il-ħaddiem – fiż-żminijiet tal-lum – japprezzax li l-Union tkun ippruvat issolvilu l-problemi li jkun qed jiffaċċja anke jekk mhux neċessarjament se jirnexxilha, huwa jwieġeb li jekk jiġi ħaddiem jew grupp ta’ ħaddiema fuqu se jagħmel dak kollu possibbli biex il-problema jsolviha imma jekk ikun hemm ċirkostanzi fejn ma jkunx jista’ jirranġaha jgħidilhom il-verita u għala ma jistax jasal: “Anke jekk f’dak il-mument jeħduha kontrik ... anke jekk jaqilbu u jitilqu mill-Union... anke jekk ma naqblux, jien tal-inqas ikun konvint li tajt dak kollu possibbli biex l-aspirazzjonijiet tagħhom nilħaqhom. Żgur mhux se ngħaddi mit-triq b’rasi baxxuta għax nistħi għax inkun naf li inqasthom b’xi mod. Nemmen li wara li tgħaddi r-rabja tal-bidu, il-ħaddiema japprezzaw li kont onest u sinċier magħhom.”

“Trejdunjonista jeħtieġ li l-membri jkollhom fiduċja fit-tmexxija tiegħu u fl-organazzizjoni li jirrapreżenta. Jien irrid li l-membri tagħna jemmnu fl-għaqda, fis-soliderjetà u fil-prinċipji li tħaddan il-GWU.” Bugeja jħoss li t-talbiet tal-ħaddiema huma ġustifikati għax huma mibnija fuq l-għerf u l-abilità li jkunu kisbu matul is-snin. Il-ħaddiem investa fil-ħiliet tiegħu u bir-raġun kollu jipprova jġib l-aqwa kisbiet fuq dak l-investiment: “Ma naf bl-ebda imprenditur li ma jipprovax ikabbar l-profiti tiegħu minn fuq dak li  jkun investa.” Ilum il-ħaddiema qed jistudjaw u jitħarrġu iżjed biex mhux biss jidħlu f’impjieg u jibqgħu hemm imma jagħmlu suċċess fil-ħajja tagħhom u jilħqu l-massimu tal-potenzjal.

Huwa stqar li bħalissa flimkien mal-kumplament tat-tmexxija tal-GWU qed jieħdu kont tas-sitwazzjoni.

“Dan qed nagħmluh biex it-tibdil li jeħtieġ isir ikun maħsub u marbul f’kull livel u minn kull angolu. Hemm tibdil li qed issir fl-immedjat u ieħor li se jkun aktar fit-tul biex il-membri tagħna jkollhom l-aqwa u l-aħjar servizz possibbli. “Irrid nassigura li l-GWU tkompli tikber. Mhux biss fin-numru imma fl-ideat tagħha, fil-politika tagħha u għalhekk irridu li ntejjbu s-servizzi eżistenti u nagħtu l-aqwa servizz biex nattiraw membri ġodda f’oqsma ġodda tal-ekonomija.

Fil-fatt Bugeja nsista li wieħed mill-punti li jħambaq fuqhom huwa li l-ħaddiema jridu jitħarrġu għax dak li jitgħallmu ma jista’ jeħodulhom ħadd. Bit-taħriġ tikseb kompetenzi u ħiliet ġodda li jiftuħel il-bibien għal opportunitajiet diversi.

Relevanza trejdunjonistika

“Jekk nibqgħu noffru l-istess servizi li l-GWU kienet toffri meta twieldet fl-1943 ma nibqgħux relevanti. Illum irridu naħdmu biex noħolqu bilanċ bejn il-ħajja tal-individwu u d-dinja tax-xogħol. Ma rridx li l-ħaddiema jsiru skjavi tax-xogħol. Irrid li jaħdmu biex jgħixu mhux jgħixu għax-xogħol. Dak huwa r-relevanza tat-trejdunjins”.

Jisħaq li r-rilevanza tal-Union hija fuq żewġ livelli. Fuq livell azjendali u industrijali l-Union tibqa’ rilevanti sakemm tibqa’ tinbidel skont iċ-ċirkostanzi tal-ekonomija u tas-suq tax-xogħol; u toffri s-servizz li l-membri tagħħa għandhom bżonn u jistennew li jingħataw.

Fuq livel soċjali, Bugeja jgħid li r-relevanza tal-Union hija riflessa fil-proposti għall-baġit li jolqtu interessi wiesa’ fis-soċjetà. Partikolarment dik fejn il-GWU qed tissuġġerixxi li min ikun qed ibati bil-kanċer jingħata ‘medical leave’ apparti l-leave u s-‘sick leave’ kif ukoll jekk ikollha pagamenti fuq id-dar dawn jiġu iffriżati biex jingħataw ċans fil-ħlas.

“Dak li nixtieq nara fil-GWU ... li tkun dar tal-ħsieb u dar tad-diskussjoni. Biex noħorġu l-aħjar proposti ħalli s-soċjeta timxi ‘l qudiem. U qed jirnexxielna nagħmlu dan għax hawn involviment qawwi. Lill-membri tagħna qed nuruhom kif jistgħu jsiru ċertu proposti u jekk oħrajn ma jistgħux għaliex”.

Kemm il-Union hija relevanti fid-dinja tal-lum jidher ċar ukoll mill-investiment li tħabbru f’postijiet tax-xogħol bħal Playmobil, il-Hilton, l-Enemed u Farsons fejn Bugeja jgħid li l-GWU kienet involuta fihom lkoll bħala imsieħba soċjali. “Dan kollu juri biċ-ċar ir-relevanza tal-GWU fil-postijiet ta’ xogħol bħala sieħeb kollaborativ.” Huwa jgħid li f’dawn il-postijiet il-management imexxi l-azjenda imma l-GWU tagħti vuċi lill-ħaddiema dwar id-deċiżjonijiet li jkunu qed jitieħhdu u fuq kollox jaffitwawhom b’mod dirett.

Bugeja semmielna li minbarra laqgħat fi ħdan l-MCESD u ma’ korpi kostitwiti, il-GWU bdiet tiltaqa’ wkoll ma’ għaqdiet volontarji biex tisma’ mingħandhom l-ideat u suġġerimenti ħalli flimkien nibnu soċjetà aħjar mibnija fuq is-soliderjetà soċjali. Fil-fatt il-proposti tagħha għall-Baġit 2017 il-GWU ħarġet bi proposti mhux iffokati biss fuq id-dinja tax-xogħol imma fuq is-soċjetà ġenerali.

“Jekk tara l-proposti li għamilna għall-baġit li ġej tara li dawn huma immirati għal faxex ta’ nies differenti li ħassejna li waqgħu lura. Qed ngħidu lill-Gvern li veru li Malta qed tagħmel suċċess imma rridu nindriizzaw dawn il-faxex ta’ nies biex jgħixu aħjar”.

Fost il-proposti li ippreżentat fil-baġit li jmiss hemm dawk dwar ix-xogħol prekarju fejn il-GWU qed tisħaq li m’għandux ikun hemm sitwazzjoni fejn ħaddiema impjegati ma’ kuntrattur jew aġenzija ta’ xogħol temporanju jkunu mħallsa inqas u jkollhom kundizzjonijiet inferjuri mill-ħaddiema li jkunu impjegati direttament mal-kumpanija għall-xogħol tal-istess valur. Din il-proposta għandha tiżgura li filwaqt li jitħaddem il-prinċipju ta’ ħlas ugwali għal xogħol ta’ valur ugwali, ikun attakkat il-prekarjat.

“Fis-soċjetà tagħna tal-lum ma jistax ikollna lil kulħadd miexi ‘l quddiem u mbagħad ikollna grupp ta’ nies li jibqgħu lura. Dik ma nħossnix komdu biha jien. Biex inħossni komdu rrid nara li kulħadd jimxi ‘l quddiem u jilħaq il-massimu tal-potenzjal tiegħu”, qalilna s-Segretarju Ġenerali tal-GWU.

L-individwaliżmu

Mistoqsi dwar il-fatt li llum qed jiżdiedu l-kuntratti individwali u jekk dan qed inaqqas l-importanza tat-trejdunjins, Bugeja jgħid li din hija sfida li jeħtieġ tinbidel f’opportunità. L-individwu ma jistax jikkompeti mal-kapital u jista’ jikkompeti biss jekk hemm il-kollettiv.

Huwa qal li l-unjins huma relevanti għax jwasslu l-aġenda tal-ħaddiema ’l quddiem kemm fuq il-post tax-xogħol, kemm fuq livell nazzjonali kif ukoll fuq livell internazzjonali.

Is-Segretarju Ġenerali tal-GWU semma kif minn stħarriġ li sar fost 1,200 ħaddiem ħareġ li waħda mir-raġunijiet għala daħlu fil-Union kienet biex ma jkunx hemm diskriminazzjoni fuq il-post tax-xogħol.

Huwa jsostni li kien hemm diversi postijiet tax-xogħol fejn kien hemm ħafna kuntratti individwali u l-ħaddiema iddeċidew li jidħlu fil-Union wara li bdew jaraw ċertu ħaddiema jimxu ‘l quddiem u huma baqgħu lura. Kien wara li saru membri u sar ftehim kollettiv li ġew ugwali.

“Iktar ma jgħaddi żmien ħafna ħaddiema qed jindunaw li l-forza tagħhom hija fil-kollettiv u mhux fl-individwaliżmu. Bl-individwaliżmu minn 10 jimxi wieħed ‘il quddiem imma ma jimxux kollha”.

Perċezzjonijiet

Mistoqsi dwar il-perċezzjoni li l-GWU hija qrib tal-Partit Laburista aktar mill-Partit Nazzjonalista, Bugeja jagħmilha ċara li filwaqt li hemm konverġenza ta’ ideat, hsieb u valuri, il-GWU hija kompletament distinta mill-Partit Laburista. Dawn il-konverġenzi tal-ideat, ħsieb u valuri li jwasslu biex il-GWU u l-Partit Laburista jkunu qrib.

“Kelli diversi okkażjonijiet matul is-snin li għamilt sergretarju fejn il-proposti li ressaqt ġew skartati mhux għax kienu ħżiena iżda għax kienu ġejjin mill-GWU. Bħala Union mhux biss importanti li titkellem imma huwa wkoll importanti li ssib min jismaha. Matul il-karriera trejdunjonistika tiegħi ffaċċjajt segretarji permanenti fil-Ministeri li meta talbhom laqgħat qaluli li kienu se jikkunsidrawha imma baqgħu qatt ma aċċettaw. Oħrajn qalu ċar u tond li mal-GWU jimponu u ma’ unjin oħra jiddiskutu. Jien dejjem ridt li ningħata l-istess opportunità li kien jingħata ħadd ieħor. Ftit kienu dawk l-verament semgħu u ddiskutew b’mod ġenwin biex tinstab soluzzjoni.”

Jistqarr li dan l-atteġġament ostili wassal biex il-GWU tieħu pożizzjonijiet drastiċi li għal ħafna kienu perċepiti bħala mossi politiċi minħabba li fil-gvern kien hemm il-Partit Nazzjonalista.

Illum id-differenza hija li għandna gvern li verament jisma’ l-ideat u il-proposti tal-GWU. Kien hemm proposti li ġew aċċettati u oħrajn li le. Imma għall-inqas naf li mhux niġi politikament diskriminat. Hemm kollaborazzjoni fuq kull livell bil-għan li kulħadd jimxi ’l quddiem. Ċert li mhux se naqblu f’kollox imma żgur ukoll li hemm qbil li noħolqu soċjetà ġusta mibnija fuq il-ġustizzja soċjali.

U minħabba dik id-diskriminazzjoni li sofra li huwa kontra dak kollu li jġib firda – anzi jiddiżassoċja ruħu minn kull diskriminazzjoni politika u jgħid li l-GWU hija kontra kull ħaġa li ġġib firda, inkluż diskriminazzjoni politika għax fil-prinċipju l-GWU hija mibnija fuq is-soliderjatà u l-għaqda.

“Nikkalkula li għandna bejn 20% jew aktar tal-membri li huma ta’ fehma jew affiljazzjoni Nazzjonalista, li mhux biss huma attivi fuq il-post tax-xogħol, iżda anke wħud minnhom huma shopsteward. Dan juri biċ-ċar li l-fehma politika tal-memvri tagħna mhix se taffetwa l-ħidma tagħna. Jien nista‘ ngħidlek li kull min ħadem miegħi jaf li qatt m’għamilt distinzjoni bejn Laburist u Nazzjonalist. Anke l-uffiċjali l-oħra tagħna l-istess jaġixxu. Aħna quddiem għajnejna naraw biss ħaddiema. Irrispettivament x’fehma politika għandhom, x’reliġjon iħaddnu jew x’orjentazzjoni sesswali għandhom.”

Dwar ir-relazzjoni tal-GWU ma’ unjins oħra kif ukoll ma’ għaqdiet ta’ min iħaddem, Bugeja jgħid li din hija tajba ħafna għalkemm jagħmilha ċara dwar it-TUC (Trade Unions Council) li m’aħniex ippreparati għalih għax sal-lum mhux kulħadd jaqbel miegħu.

“Mela ejja niffukaw fuq l-‘issues’ li jolqtu lil kulħadd u li kulħadd jaqbel magħhom, bħas-saħħa u sigurta fuq ix-xogħol u d-diskriminazzjoni, imbagħad ħa nersqu aktar viċin ta’ xulxin. Dik hija l-arti tal-kompromess.

L-Unjoni Ewropea

Nistaqsuh ukoll dwar l-UE u kif iħares lejha meta fi żmien ir-referendum fuq is-sħubija l-GWU kienet ħarġet tgħid li hija kontra sħubija skont il-pakkett negozjat u miftehim. Għal dan Bugeja jgħid li huwa jemmen li bħala pajjjiż ma stajnix nibqgħu barra speċjalment meta llum nitkellmu fuq blokk ta’ pajjiżi u mhux fuq pajjiż wieħed.

Fl-istess waqt huwa jgħid li sa minn qabel ma dħalna fl-UE f’Malta kellna liġijiet li kienu aħjar minn tal-UE fosthom fejn tidħol il-paga minima u l-kundizzjonijiet dwar is-saħħa u s-sigurta fuq il-post tax-xogħol.

Madankollu jisħaq li rridu nkunu parti minn blokk biex inkunu nistgħu nikkompetu f’dinja globalizzata u jsostni li l-UE għandha tagħmilielek possibbli li tirranġa l-affarijiet f’pajjiżek. Jenfasizza iżda li l-bżonnijiet tal-ħaddiema fil-pajjiżi membri huma differenti u l-UE ma tistax tfassal l-istess libsa għall-ħaddiema kollha.

Air Malta

Ma nistgħux ma nistaqsuhx fuq is-sitwazzjoni fl-Air Malta fejn is-Segretarju Ġenerali tal-GWU qal li meta kien għadu jaħdem mal-posta għaddha mill-istess inċertezza li qed jiffaċċjaw dawk li jaħdmu fil-linja tal-ajru.

Huwa qalilna li l-aħħar informazzjoni li għandha l-GWU hija li l-‘business plan’ qed jiġi diskuss f’livell ministerjali.

“Iltqajna mal-ħaddiema kollha u għidnilhom x’possibilitajiet hemm u x’informazzjoni ngħatajna mill-management. It-tmexxija tal-Air Malta u l-Ministru għat-Turiżmu taw garanzija tal-impjieg u t-‘take home pay’. Hemm ħaddiema li qed jitolbu l-impjieg, hemm min jixtieq li jieħu s-somma u hemm min jixtieq jingħata l-opportunità li jaħdm fis-settur pubbliku”.

Bugeja saħaq li l-GWU ressqet il-proposti tagħha lill-Gvern u jrid li jiddiskutihom miegħu waqt li qed iżomm kuntatt kontinwu mal-ħaddiema. Huwa jgħid li huwa ovvju li bħala GWU inkwetati dwar il-futur tal-kumpanija għax l-Air Malta mhux sempliċi kumpanija. Dan l-għaliex l-operat tagħha jaffettwa bil-kbir setturi oħra fl-ekonomija bħal ma huwa dak tat-turiżmu u dak finanzjarju. Barra l-aspett soċjali. Dawn is-setturi jħaddmu numru konsiderevoli ta’ ħaddiema li huma membri tal-Union.

Barra hekk trid tara ukoll l-effett ħolistiku fuq is-soċjetà u l-ekonomija Maltija.

Bugeja qalilna li l-ġimgħa d-dieħla għandhom laqgħa mal-impjegati biex jagħtuhom l-aħħar informazzjoni u jinsisti li għalih importanti li jibqa’ f’kuntatt kontinwu mal-ħaddiema u jkun fosthom f’dan iż-żmien diffiċli.

Sfidi fil-ġejjieni

Dwar x’jaħseb li huma l-isfidi li qed jiffaċċjaw il-ħaddiema, is-Segretarju Ġenerali tal-GWU jwieġeb ċar u tond li l-ħaddiem jeħtieġ iżid l-abilitajiet tiegħu u ma jista’ qatt jgħid li tgħallem biżżejed għax ma jafx x’opportunità jista’ jsib ma’ wiċċu fil-futur.

Huwa jinsisti li bħala pajjiż irid ikun hemm aktar sinerġija bejn l-ekonomija u l-edukazzjoni biex ikollna riżors uman imħarreġ biżżejjed biex jimla’ dawk il-vakanzi li qed ikun hawn fis-suq u ma jerġax jiġrilna kif ġara meta nfetħu opportunitajiet fl-avjazzjoni u ma kellnix nies biżżejjed.

“Irridu naraw ħames snin oħra x’riżors uman se jkollna bżonn. Illum hawn domanda enormi għax-xjenza u s-snajja u jekk l-investituri ma jsibux ir-riżors uman jistgħu jmorru x’mkien fejn joffrulhom dan. Dak il-biża’ tiegħi ... li jkun se jsir investiemnt Malta u l-ħaddiem ma jkunx imħarreġ biżżejjed”.

Sfida oħra hija li fil-ġejjieni, f’dinja fejn l-ekonomija hija globalizzata u kkonċentrata fuq il-kapital jeħtieġ li naraw li f’Malta jkun hawn ġustizzja soċjali. Tema li fl-aħħar mill-aħħar hija s-sies tal-GWU.

“Dawn huma l-prinċipji tagħna mhux l-individwaliżmu. Nemmen li filwaqt li jien nimxi ‘l quddiem lilek inwieżnek biex ukoll timxi ‘l quddiem. Għalhekk ma naqbilx mal-politika neo-liberali. Għax l-individwu jirrenja fuq kollox. Ma nħossnix komdu li nimxi ‘l quddiem u naf li hemm faxex kbar ta’ nies li għadhom jgħixu fil-faqar. Nixtieq nara soċjetà inklussiva u maqgħuda. Mhux il-membri tagħna biss rrid li jimxu ‘l quddiem, iżda s-soċjeta kollha”, jisħaq jgħid is-Segretarju Ġenerali tal-GWU Josef Bugeja.